Những điểm chính (Key points)
- Vi-rút hợp bào hô hấp (Respiratory syncytial virus (RSV)) là loại vi-rút gây nhiễm trùng phổi và đường hô hấp.
- RSV là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ em.
- Các triệu chứng của RSV thường bao gồm sổ mũi, ho, thở khò khè và sốt.
- Hầu hết các trường hợp nhiễm RSV đều nhẹ và sẽ tự khỏi tại nhà bằng cách nghỉ ngơi và uống nhiều nước.
- RSV lây lan rất dễ dàng; hãy dạy con quý vị cách thực hành vệ sinh tốt.
- Cố gắng giữ con quý vị tránh xa trẻ sơ sinh và những người có hệ miễn dịch yếu khi em có triệu chứng nhiễm bệnh.
- Con quý vị có thể đến trường mẫu giáo hoặc trường học nếu cảm thấy khỏe và các triệu chứng của con quý vị đã cải thiện.
- Ở Úc, hiện nay đã có chương trình chủng ngừa RSV miễn phí để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV.
Vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) là gì? (What is respiratory syncytial virus (RSV)?)
Vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) là một loại vi-rút gây nhiễm trùng mũi, họng và phổi. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ em.
Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm RSV – không chỉ có trẻ em. Đây là một loại vi-rút rất dễ lây nhiễm. Hầu hết trẻ em đều bị nhiễm RSV vào một thời điểm nào đó trước sinh nhật hai tuổi của em và có khả năng bị nhiễm RSV nhiều lần.
Sự khác biệt giữa cảm lạnh và RSV là gì? (What is the difference between a cold and RSV?)
RSV là một trong nhiều loại vi-rút có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm cả cảm lạnh thông thường. Đây không phải là một căn bệnh riêng biệt.
Trong hầu hết các trường hợp, RSV gây cảm lạnh nhẹ với các triệu chứng như sổ mũi và ho, tình trạng sẽ thuyên giảm sau một hoặc hai tuần. Tuy nhiên, loại vi-rút này có thể dẫn đến những tình trạng nghiêm trọng hơn ở một số trẻ em, chẳng hạn như viêm tiểu phế quản và viêm phổi - đặc biệt là ở trẻ sơ sinh dưới một tuổi và những trẻ có nguy cơ dễ bị nhiễm bệnh như sinh non và bị
bệnh phổi mạn tính. Vi-rút cũng có thể làm cho các bệnh trạng hiện có như bệnh hen suyễn trở nên trầm trọng hơn.
Các dấu hiệu và triệu chứng của Vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) (Signs and symptoms of RSV)
Ở hầu hết trẻ em, RSV thường gây nhiễm trùng nhẹ, với các triệu chứng kéo dài từ một đến hai tuần.
Các triệu chứng phổ biến nhất do nhiễm trùng RSV là:
- sổ mũi
-
ho
- thở khò khè
- khó thở
- sốt.
Con quý vị có thể chỉ xuất hiện các triệu chứng nhiễm RSV vài ngày sau khi đã tiếp xúc với vi-rút.
Phần lớn các trường hợp nhiễm RSV sẽ tự khỏi tại nhà bằng cách nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Tuy nhiên, RSV có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng hơn ảnh hưởng đến việc ăn uống và hô hấp của trẻ. Điều quan trọng là phải theo dõi các triệu chứng của
con quý vị.
RSV có lây nhiễm không? (Is RSV contagious?)
RSV có tính lây nhiễm rất cao. Điều này có nghĩa là bệnh này dễ dàng lây lan từ người này sang người khác. Nếu con quý vị bị nhiễm RSV, rất có khả năng trẻ sẽ lây truyền vi-rút cho người khác trong vòng tám ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện.
Thậm chí trẻ có thể lây truyền RSV một hoặc hai ngày trước khi trẻ có biểu hiện cho thấy dấu hiệu bệnh tật.
RSV lây lan qua các giọt bắn. Khi người bị nhiễm bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, họ sẽ phát tán các giọt bắn vào không khí hoặc lên bề mặt. Vi-rút có thể tồn tại trên các bề mặt như bề mặt của đồ chơi trong nhiều giờ và trên tay chưa được rửa sạch đến
60 phút.
Ngăn chặn sự lây lan của RSV (Stopping the spread of RSV)
Việc ngăn con quý vị làm lây lan RSV là rất khó – đặc biệt là khi trẻ còn nhỏ. Dạy trẻ cách thực hành vệ sinh tốt sẽ giúp hạn chế việc lây lan cho người khác.
Sau đây là những cách tốt nhất để tránh làm RSV lây lan cho người khác:
- Đừng để trẻ dùng chung thức uống, vật dụng ăn uống hoặc đồ chơi (nếu có thể) khi bị ốm và hãy vệ sinh hoặc khử trùng kỹ lưỡng những vật dụng này, cùng với các bề mặt, sau mỗi lần sử dụng.
- Khuyến khích con quý vị ho và hắt hơi vào khăn giấy, sau đó vứt khăn giấy vào thùng rác.
- Dạy trẻ rửa tay thường xuyên, kể cả sau khi xì mũi.
- Giữ con quý vị tránh xa trẻ sơ sinh hoặc những người có hệ miễn dịch yếu khi em đang bị bệnh.
Nếu con quý vị trên hai tuổi, việc đeo khẩu trang và giữ khoảng cách vật lý có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của RSV. Khẩu trang có nguy cơ gây ngạt thở ở trẻ em dưới hai tuổi.
Cách chăm sóc RSV tại nhà (How to care for RSV at home)
- Cho con quý vị ở nhà nếu trẻ cảm thấy không khỏe hoặc nếu trẻ ho và hắt hơi nhiều.
- Nếu con quý vị cảm thấy khỏe, ít ho và hắt hơi hơn và ăn uống bình thường, trẻ có thể tiếp tục các hoạt động bình thường như đi nhà trẻ và đi học.
- Khuyến khích trẻ uống thường xuyên một lượng nhỏ nước. Nếu con quý vị dưới một tuổi, hãy thường xuyên cho bé uống một lượng nhỏ chất lỏng như sữa mẹ, sữa công thức hoặc nước lọc.
- Cố gắng đảm bảo con quý vị được nghỉ ngơi nhiều.
Khi cần sự giúp đỡ (When to get help)
Gọi xe cứu thương (000) nếu:
|
- con quý vị trở nên tím tái, khó thở, có những khoảng ngừng thở (ngưng thở) hoặc thở rất mạnh hoặc nhanh.
|
Đến bệnh viện nếu:
|
- con quý vị cảm thấy khó thở hoặc thở nhanh hơn.
- con quý vị đang ăn ít hơn một nửa lượng thức ăn bình thường.
- con quý vị chưa đầy ba tháng tuổi và có vẻ lờ đờ hoặc không khỏe mạnh.
|
Gặp bác sĩ hoặc chuyên gia y tế nếu:
|
- con quý vị dưới ba tháng tuổi và sốt trên 38°C.
- con quý vị bị sốt và có vẻ không khỏe mạnh.
- con quý vị dưới một tuổi và gặp khó khăn trong việc ăn uống.
- con quý vị bị ho ngày càng nặng hơn hoặc ảnh hưởng đến việc hít thở.
- con quý vị có một tình trạng bệnh lý khiến trẻ có nguy cơ trở bệnh nặng hơn do RSV gây ra chẳng hạn như bệnh phổi mạn tính hoặc bệnh tim bẩm sinh.
|
Hãy chăm sóc con quý vị tại nhà nếu:
|
- trẻ có các triệu chứng điển hình của việc bị lây nhiễm RSV như sổ mũi, ho hoặc thở khò khè.
|
Vắc-xin ngừa RSV cho phụ nữ mang thai và chủng ngừa RSV cho trẻ sơ sinh (RSV vaccine for pregnant women and RSV immunisation for infants)
Đầu năm 2025, Chính phủ Úc đã khởi động chương trình chủng ngừa miễn phí để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV. 'Chương trình bảo vệ bà mẹ và trẻ sơ sinh khỏi RSV' bao gồm tiêm vắc-xin cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh có nguy cơ cao dễ bị nhiễm RSV.
Vắc-xin cho phụ nữ mang thai (Vaccine for pregnant women)
Theo Chương trình Chủng ngừa Quốc gia (National Immunisation Program), phụ nữ mang thai hiện có thể tiêm vắc-xin 'Abrysvo®' miễn phí để ngừa RSV. Vắc-xin được khuyến nghị cho phụ nữ mang thai từ tuần thứ 28 để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV. Có thể tiêm
vắc-xin này cùng lúc với vắc-xin ngừa cúm và ho gà miễn phí cho người mẹ mang thai.
Nghiên cứu cho thấy tiêm vắc-xin ngừa RSV trong thai kỳ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh RSV nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi khoảng 70%.
Chủng ngừa cho trẻ sơ sinh (Immunisation for infants)
Tại Victoria từ ngày 1 tháng 4 đến ngày 30 tháng 9 năm 2025, vắc-xin kháng thể đơn dòng ngừa RSV có tên gọi 'Beyfortus™' sẽ được cung cấp để bảo vệ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới tám tháng tuổi, những người có nguy cơ cao bị nhiễm RSV nghiêm trọng, như viêm
tiểu phế quản. Thuốc sẽ bám vào vi-rút RSV và ngăn không cho vi-rút này xâm nhập vào các tế bào trong cơ thể. Đây là loại để tiêm.
Phần lớn trẻ sơ sinh chỉ cần được bảo vệ bằng vắc-xin từ người mẹ hoặc qua việc tiêm chủng vắc-xin kháng thể đơn dòng. Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao nhiễm RSV nặng hơn cũng sẽ được tiêm một liều Beyfortus™ trong lần bị nhiễm RSV đầu tiên hoặc thứ hai của
em.
Hãy đọc chương trình cung cấp thông tin hoặc truy cập trang mạng của Trung tâm Hướng dẫn về Vắc-xin của Melbourne (Melbourne Vaccine Education Centre (MVEC)) để biết thêm thông tin về việc liệu con quý vị có nên tiêm vắc-xin ngừa RSV hay không. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, điều tốt
nhất là quý vị nên trao đổi với bác sĩ.
Những câu hỏi thường gặp về RSV (Common questions about RSV)
RSV kéo dài bao lâu? (How long does RSV last?)
Trong hầu hết các trường hợp, nhiễm trùng RSV giống như bệnh cảm lạnh thông thường là kéo dài từ một đến hai tuần. Con quý vị có thể mất nhiều thời gian hơn để hồi phục nếu có tình trạng bệnh lý sẵn có chẳng hạn như hen suyễn.
Người lớn có thể bị nhiễm RSV không? (Can adults get RSV?)
Người lớn cũng có thể bị nhiễm RSV giống như trẻ em. Hầu hết người lớn bị nhiễm RSV đều bị cảm lạnh với các triệu chứng như sổ mũi, ho, thở khò khè, khó thở hoặc sốt. Những người trên 65 tuổi có nguy cơ cao bị bệnh nặng do RSV gây ra.
Con tôi bị cảm lạnh; tôi có cần xét nghiệm RSV cho con tôi không? (My child has a cold; do I need to test them for RSV?)
Nếu con quý vị bị cảm lạnh, khó có thể biết được trẻ bị nhiễm loại vi-rút nào. Có sẵn các xét nghiệm từ các hiệu thuốc để kiểm tra RSV; bác sĩ cũng có thể lấy mẫu dịch mũi hoặc họng, được gọi là xét nghiệm PCR. Tuy nhiên, việc con quý vị bị nhiễm
RSV hay một loại vi-rút nào khác là không thực sự quan trọng vì cách điều trị tất cả các bệnh cảm lạnh đều giống nhau – nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước. Thuốc kháng sinh không có tác dụng với vi-rút.
Để biết thêm thông tin (For more information)
Được Khoa Nội khoa Tổng hợp của Bệnh viện Nhi đồng Hoàng gia biên soạn, với sự đóng góp từ Khoa Cấp cứu. Chúng tôi ghi nhận ý kiến đóng góp của khách hàng và người chăm sóc tại bệnh viện RCH.
Đã duyệt lại vào tháng 4 năm 2025
Hãy luôn luôn tìm kiếm lời khuyên mới nhất từ bác sĩ có đăng ký và đang hành nghề.